Wymagania na poszczególne oceny[1]

konieczne

(ocena dopuszczająca)

podstawowe

(ocena dostateczna)

rozszerzające

(ocena dobra)

dopełniające

(ocena bardzo dobra)

wykraczające

(ocena celująca)

1. Środowisko przyrodnicze Polski

Uczeń:

• podaje cechy położenia Polski w Europie na podstawie mapy ogólnogeograficznej
• podaje całkowitą powierzchnię Polski
  • wymienia kraje sąsiadujące z Polską
    i wskazuje je na mapie
  • wymienia najważniejsze wydarzenia

z przeszłości geologicznej Polski

• • wyjaśnia znaczenie terminów: plejstocen, holocen
  • wyjaśnia znaczenie terminu rzeźba polodowcowa (glacjalna)
  • wymienia formy terenu utworzone
    na obszarze Polski przez lądolód skandynawski
  • wymienia pasy rzeźby terenu Polski
    i wskazuje je na mapie
  • wymienia główne rodzaje skał
  • wyjaśnia znaczenie terminów: ciśnienie atmosferyczne, niż baryczny, wyż baryczny
  • wymienia cechy klimatu morskiego
    i klimatu kontynentalnego
  • podaje nazwy mas powietrza napływających nad terytorium Polski
  • wymienia elementy klimatu
  • wyjaśnia znaczenie terminu średnia dobowa temperatura powietrza
  • wymienia czynniki, które warunkują zróżnicowanie temperatury powietrza
    i wielkość opadów w Polsce
  • określa przeważający kierunek wiatrów w Polsce
• wyjaśnia znaczenie terminu przepływ
• wyjaśnia znaczenie terminów: źródło, rzeka główna, dopływ, system rzeczny, dorzecze, zlewisko, ujście deltowe, ujście lejkowate
  • wskazuje na mapie główne rzeki Europy i Polski

• wyjaśnia znaczenie terminów: powódź, dolina rzeczna, koryto rzeczne, obszar zalewowy, sztuczny zbiornik wodny, retencja naturalna
• wymienia przyczyny powodzi w Polsce

• określa na podstawie mapy ogólnogeograficznej położenie Morza Bałtyckiego
• wskazuje na mapie Morza Bałtyckiego jego największe zatoki, wyspy i cieśniny
• omawia linię brzegową Bałtyku
  • podaje główne cechy fizyczne Bałtyku
  • wyjaśnia znaczenie terminów: gleba, czynniki glebotwórcze, poziomy glebowe
  • wymienia typy gleb w Polsce
  • wyjaśnia znaczenie terminu lesistość
  • wymienia różne rodzaje lasów w Polsce
  • wymienia formy ochrony przyrody
    w Polsce
  • wskazuje parki narodowe na mapie Polski

Uczeń:

• omawia cechy położenia Europy i Polski na podstawie mapy ogólnogeograficznej
• opisuje granicę między Europą a Azją
  na podstawie mapy ogólnogeograficznej Europy
• odczytuje szerokość geograficzną
  i długość geograficzną wybranych punktów na mapie Polski i Europy
  • wskazuje na mapie przebieg granic Polski
  • omawia proces powstawania gór
  • wymienia ruchy górotwórcze, które zachodziły w Europie i w Polsce
  • wymienia i wskazuje na mapie ogólnogeograficznej góry fałdowe, zrębowe oraz wulkaniczne w Europie
    i w Polsce
  • omawia zlodowacenia na obszarze Polski
  • opisuje nizinne i górskie formy polodowcowe
  • porównuje krzywą hipsograficzną Polski i Europy
  • dokonuje podziału surowców mineralnych
  • podaje cechy klimatu Polski
  • podaje zróżnicowanie długości okresu wegetacyjnego w Polsce na podstawie mapy tematycznej
  • opisuje wody powierzchniowe Europy na podstawie mapy ogólnogeograficznej
  • rozpoznaje typy ujść rzecznych

• opisuje zjawisko powodzi
  • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Polski obszary zagrożone powodzią
  • wskazuje na mapie Polski rozmieszczenie największych sztucznych zbiorników wodnych
  • omawia wielkość i głębokość Bałtyku

• • charakteryzuje temperaturę wód oraz zasolenie Bałtyku na tle innych mórz świata
  • opisuje świat roślin i zwierząt Bałtyku

• opisuje wybrane typy gleb w Polsce
  • przedstawia na podstawie mapy tematycznej rozmieszczenie gleb
    na obszarze Polski
  • omawia na podstawie danych statystycznych wskaźnik lesistości Polski
  • omawia strukturę gatunkową lasów
    w Polsce
  • podaje przykłady rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych i pomników przyrody na obszarze wybranego regionu
• charakteryzuje wybrane parki narodowe w Polsce

Uczeń:

• oblicza rozciągłość południkową
  oraz rozciągłość równoleżnikową Europy i Polski
• opisuje dzieje Ziemi
• wyjaśnia, jak powstał węgiel kamienny
• charakteryzuje na podstawie map geologicznych obszar Polski na tle struktur geologicznych Europy
• opisuje cechy różnych typów genetycznych gór
• przedstawia współczesne obszary występowania lodowców na Ziemi
  i wskazuje je na mapie ogólnogeograficznej świata
• charakteryzuje działalność rzeźbotwórczą lądolodu i lodowców górskich na obszarze Polski
• omawia na podstawie mapy ogólnogeograficznej cechy ukształtowania powierzchni Europy
  i Polski
• opisuje rozmieszczenie surowców mineralnych w Polsce na podstawie mapy tematycznej
• omawia warunki klimatyczne w Europie
• charakteryzuje czynniki kształtujące klimat w Polsce
• omawia wpływ głównych mas powietrza na klimat i pogodę w Polsce
• odczytuje wartości temperatury powietrza i wielkość opadów atmosferycznych z klimatogramów
• wyjaśnia, jak powstają najważniejsze wiatry lokalne w Polsce
• wyjaśnia, na czym polega asymetria dorzeczy Wisły i Odry
• opisuje na podstawie mapy cechy oraz walory Wisły i Odry

• wymienia czynniki sprzyjające powodziom w Polsce
  • określa rolę przeciwpowodziową sztucznych zbiorników

• charakteryzuje i rozpoznaje typy wybrzeży Bałtyku
• omawia powstawanie gleby
• wyróżnia najważniejsze cechy wybranych typów gleb na podstawie profili glebowych
• omawia funkcje lasów
• omawia na podstawie mapy Polski przestrzenne zróżnicowanie lesistości
  w Polsce
• ocenia rolę parków narodowych
  i innych form ochrony przyrody
  w zachowaniu naturalnych walorów środowiska przyrodniczego

Uczeń:

• rozróżnia konsekwencje położenia geograficznego oraz politycznego Polski
  • charakteryzuje jednostki geologiczne Polski
  • wskazuje na mapach Europy i Polski obszary, na których występowały ruchy górotwórcze
  • przedstawia proces powstawania lodowców
  • wykazuje pasowość rzeźby terenu Polski
  • przedstawia czynniki kształtujące rzeźbę powierzchni Polski
  • rozpoznaje główne skały występujące
    na terenie Polski
  • podaje przykłady gospodarczego wykorzystania surowców mineralnych
    w Polsce
  • opisuje pogodę kształtowaną przez główne masy powietrza napływające nad teren Polski
  • opisuje na podstawie map tematycznych rozkład temperatury powietrza oraz opadów atmosferycznych w Polsce
  • omawia ważniejsze typy jezior w Polsce

• analizuje konsekwencje stosowania różnych metod ochrony przeciwpowodziowej
  • omawia największe powodzie w Polsce
    i ich skutki

• • omawia niszczącą i budującą działalność Bałtyku
  • omawia procesy i czynniki glebotwórcze
  • opisuje typy lasów w Polsce
  • opisuje unikalne na skalę światową obiekty przyrodnicze objęte ochroną
    na terenie Polski

Uczeń:

• wykazuje konsekwencje rozciągłości południkowej i rozciągłości równoleżnikowej Polski i Europy
• wykazuje zależność między występowaniem ruchów górotwórczych w Europie a współczesnym ukształtowaniem powierzchni Polski
  • wykazuje zależność między występowaniem zlodowaceń w Europie a współczesnym ukształtowaniem powierzchni Polski
  • opisuje wpływ wydobycia surowców mineralnych na środowisko przyrodnicze
  • wykazuje wpływ zmienności pogody
    w Polsce na rolnictwo, transport
    i turystykę
  • ocenia znaczenie gospodarcze rzek
    i jezior w Polsce

• omawia na wybranych przykładach wpływ wylesiania dorzeczy, regulacji koryt rzecznych, stanu wałów przeciwpowodziowych, zabudowy obszarów zalewowych i sztucznych zbiorników wodnych na wezbrania oraz występowanie i skutki powodzi w Polsce
  • wymienia główne źródła zanieczyszczeń Morza Bałtyckiego
  • ocenia przydatność przyrodniczą
    i gospodarczą lasów w Polsce
  • podaje argumenty przemawiające
    za koniecznością zachowania walorów dziedzictwa przyrodniczego

• planuje wycieczkę do parku narodowego lub rezerwatu przyrody

2. Ludność i urbanizacja w Polsce

Uczeń:

• wymienia nazwy państw sąsiadujących
  z Polską
• wskazuje na mapie administracyjnej Polski poszczególne województwa i ich stolice
• wyjaśnia znaczenie terminów: przyrost naturalny, współczynnik przyrostu naturalnego, wyż demograficzny, niż demograficzny
• wymienia na podstawie danych statystycznych państwa o różnym współczynniku przyrostu naturalnego
  w Europie
• wyjaśnia znaczenie terminów: piramida płci i wieku, średnia długość trwania życia
• odczytuje dane dotyczące struktury płci i wieku oraz średniej długości trwania życia w Polsce na podstawie danych statystycznych
  • wyjaśnia znaczenie terminu gęstość zaludnienia
  • wymienia czynniki wpływające
    na rozmieszczenie ludności w Polsce

• • wyjaśnia znaczenie terminów: migracja, emigracja, imigracja, saldo migracji, przyrost rzeczywisty, współczynnik przyrostu rzeczywistego
  • wyjaśnia znaczenie terminu migracje wewnętrzne

• • wymienia przyczyny migracji wewnętrznych

• • odczytuje dane dotyczące wielkości
    i kierunków emigracji z Polski
  • wymienia główne skupiska Polonii

• • wymienia mniejszości narodowe
    w Polsce
  • wskazuje na mapie Polski regiony zamieszkiwane przez mniejszości narodowe
  • wyjaśnia znaczenie terminów: struktura zatrudnienia, bezrobocie, stopa bezrobocia, ludność aktywna zawodowo
  • odczytuje z danych statystycznych wielkość zatrudnienia w poszczególnych sektorach gospodarki
  • odczytuje z mapy zróżnicowanie przestrzenne bezrobocia w Polsce
    i w Europie

• • wyjaśnia znaczenie terminów: miasto, wskaźnik urbanizacji, aglomeracja monocentryczna, aglomeracja policentryczna (konurbacja)
  • wymienia największe miasta Polski
    i wskazuje je na mapie
  • wymienia funkcje miast
  • odczytuje z danych statystycznych wskaźnik urbanizacji w Polsce
    i w wybranych krajach Europy

• • wymienia przyczyny migracji do stref podmiejskich
  • wymienia przyczyny wyludniania się wsi oddalonych od dużych miast

Uczeń:

• wymienia przykłady terytoriów zależnych należących do państw europejskich
  • prezentuje na podstawie danych statystycznych zmiany liczby ludności Europy i Polski po II wojnie światowej
  • omawia na podstawie wykresu przyrost naturalny w Polsce w latach 1946–2018
  • omawia przestrzenne zróżnicowanie współczynnika przyrostu naturalnego
    w Polsce
  • omawia na podstawie danych statystycznych średnią długość trwania życia Polaków na tle europejskich społeczeństw
  • wyjaśnia, czym są ekonomiczne grupy wieku
• wyjaśnia przyczyny zróżnicowania gęstości zaludnienia w Polsce
• omawia na podstawie mapy tematycznej przestrzenne zróżnicowanie gęstości zaludnienia
  w Polsce
• podaje najważniejsze cechy migracji wewnętrznych w Polsce
• wymienia główne przyczyny migracji zagranicznych w Polsce
• określa kierunki napływu imigrantów
  do Polski
  • wskazuje na mapie województw podlaskiego i zachodniopomorskiego obszary o dużym wzroście liczby ludności
• charakteryzuje mniejszości narodowe, mniejszości etniczne i społeczności etniczne w Polsce
• podaje przyczyny bezrobocia w Polsce
• porównuje wielkość bezrobocia
  w Polsce i innych krajach europejskich na podstawie danych statystycznych
• podaje przyczyny rozwoju największych miast w Polsce
• podaje przykłady miast o różnych funkcjach w Polsce
• wymienia typy zespołów miejskich
  w Polsce i podaje ich przykłady
• wskazuje różnice między aglomeracją monocentryczną a aglomeracją policentryczną
  • omawia przyczyny migracji do stref podmiejskich

Uczeń:

• omawia zmiany na mapie politycznej Europy w drugiej połowie XX w.
  • oblicza współczynnik przyrostu naturalnego
  • podaje przyczyny zróżnicowania przyrostu naturalnego w Europie
    i w Polsce
  • omawia czynniki wpływające na liczbę urodzeń w Polsce
  • porównuje udział poszczególnych grup wiekowych ludności w Polsce na podstawie danych statystycznych
  • oblicza wskaźnik gęstości zaludnienia Polski
  • opisuje na podstawie mapy cechy rozmieszczenia ludności w Polsce
• opisuje skutki migracji zagranicznych
  w Polsce
  • porównuje przyrost rzeczywisty ludności w Polsce i w wybranych państwach Europy
  • omawia przyczyny migracji wewnętrznych w Polsce

• • wskazuje na mapie województw podlaskiego i zachodniopomorskiego gminy o dużym spadku liczby ludności
  • analizuje współczynnik salda migracji
    na przykładzie województw zachodniopomorskiego i podlaskiego

• • porównuje strukturę narodowościową ludności Polski ze strukturą narodowościową ludności w wybranych państwach europejskich
  • określa na podstawie danych statystycznych różnice między strukturą zatrudnienia ludności w poszczególnych województwach
  • porównuje stopę bezrobocia
    w wybranych krajach europejskich
  • charakteryzuje funkcje wybranych miast w Polsce
  • omawia przyczyny rozwoju miast
    w Polsce
  • porównuje wskaźnik urbanizacji
    w Polsce i wybranych krajach Europy
  • analizuje rozmieszczenie oraz wielkość miast w Polsce

• • omawia na podstawie map tematycznych zmiany liczby ludności
    w strefach podmiejskich Krakowa
    i Warszawy

Uczeń:

• omawia podział administracyjny Polski
  • omawia na podstawie danych statystycznych uwarunkowania przyrostu naturalnego w Polsce na tle Europy
  • omawia strukturę płci i strukturę wieku ludności Polski na tle tych struktur w wybranych państwach europejskich na podstawie piramidy płci i wieku
  • omawia przyrodnicze i pozaprzyrodnicze czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności w wybranych państwach Europy i Polski
• oblicza przyrost rzeczywisty i współczynnik przyrostu rzeczywistego w Polsce
  • charakteryzuje skutki migracji wewnętrznych w Polsce

• • wyjaśnia wpływ migracji na strukturę wieku ludności obszarów wiejskich

• • omawia przyczyny rozmieszczenia mniejszości narodowych w Polsce
  • przedstawia strukturę wyznaniową Polaków na tle innych państw Europy
  • omawia strukturę zatrudnienia wg działów gospodarki w poszczególnych województwach
  • analizuje wielkość miast w Polsce i ich rozmieszczenie wg grup wielkościowych
  • omawia pozytywne i negatywne skutki urbanizacji

• • omawia wpływ migracji do stref podmiejskich na przekształcenie struktury demograficznej okolic Krakowa i Warszawy
  • określa zmiany w użytkowaniu
    i zagospodarowaniu stref podmiejskich na przykładzie Krakowa i Warszawy

Uczeń:

• analizuje na podstawie dostępnych źródeł ekonomiczne skutki utrzymywania się niskich lub ujemnych wartości współczynnika przyrostu naturalnego w krajach Europy i Polski
  • analizuje konsekwencje starzenia się społeczeństwa europejskiego
  • analizuje skutki nierównomiernego rozmieszczenia ludności w Polsce
  • ocenia skutki migracji zagranicznych
    w Polsce i w Europie

• • ukazuje na wybranych przykładach wpływ procesów migracyjnych
    na strukturę wieku i zmiany zaludnienia obszarów wiejskich

• • omawia na podstawie dostępnych źródeł problemy mniejszości narodowych w Europie i w Polsce
• analizuje na podstawie dostępnych źródeł skutki bezrobocia w Polsce
  • omawia na podstawie dostępnych źródeł zmiany zachodzące w procesie urbanizacji w Polsce po II wojnie światowej

• • identyfikuje na wybranych przykładach związki między rozwojem dużych miast a zmianami w użytkowaniu
    i zagospodarowaniu terenu, w stylu zabudowy oraz w strukturze demograficznej w strefach podmiejskich

3. Rolnictwo i przemysł Polski

Uczeń:

• wymienia funkcje rolnictwa
  • wymienia przyrodnicze
    i pozaprzyrodnicze warunki rozwoju rolnictwa w Polsce
  • wymienia na podstawie map tematycznych regiony rolnicze w Polsce
  • wyjaśnia znaczenie terminów: plon, zbiór, areał
  • wymienia główne uprawy w Polsce
  • wskazuje na mapie główne obszary upraw w Polsce
  • wyjaśnia znaczenie terminów: chów, pogłowie
  • wymienia główne zwierzęta gospodarskie w Polsce
  • wskazuje na mapie obszary chowu zwierząt gospodarskich
  • dokonuje podziału przemysłu na sekcje
    i działy
  • wymienia funkcje przemysłu

• • wymienia podstawowe cechy gospodarki centralnie sterowanej
    i gospodarki rynkowej

• • wymienia źródła energii
  • wymienia typy elektrowni
  • wskazuje na mapie największe elektrownie w Polsce

• • wymienia główne źródła energii
    w województwach pomorskim i łódzkim

• • wymienia największe porty morskie
    w Polsce i wskazuje je na mapie

• wymienia źródła zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego
• podaje przyczyny kwaśnych opadów

Uczeń:

• opisuje warunki przyrodnicze
  i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa
  w Polsce
• prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę wielkościową gospodarstw rolnych w Polsce
• przedstawia znaczenie gospodarcze głównych upraw w Polsce
• prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę upraw w Polsce
• wymienia główne rejony warzywnictwa
  i sadownictwa w Polsce
• przedstawia znaczenie gospodarcze produkcji zwierzęcej w Polsce
• wymienia czynniki lokalizacji chowu bydła, trzody chlewnej i drobiu w Polsce
• omawia cechy polskiego przemysłu
• wymienia przyczyny zmian w strukturze przemysłu Polski
  • omawia cechy gospodarki Polski przed 1989 rokiem i po nim
• lokalizuje na mapie Polski elektrownie cieplne, wodne i niekonwencjonalne
• opisuje wielkość produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych
  • podaje przyczyny rozwoju energetyki wiatrowej i słonecznej
    w województwach pomorskim i łódzkim
• opisuje na podstawie danych statystycznych wielkość przeładunków w polskich portach morskich

• omawia rodzaje zanieczyszczeń i ich źródła

Uczeń:

• przedstawia rolnictwo jako sektor gospodarki oraz jego rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju
  • charakteryzuje regiony rolnicze
    o najkorzystniejszych warunkach
    do produkcji rolnej w Polsce
  • przedstawia strukturę użytkowania ziemi w Polsce na tle innych krajów Europy
  • prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę chowu zwierząt gospodarskich w Polsce
  • przedstawia przemysł jako sektor gospodarki i jego rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju
  • opisuje rozmieszczenie przemysłu
    w Polsce

• • omawia strukturę zatrudnienia
    w konurbacji katowickiej i aglomeracji łódzkiej przed 1989 rokiem

• • prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę produkcji energii elektrycznej w Polsce na tle wybranych krajów Europy

• • wyjaśnia wpływ warunków pozaprzyrodniczych na wykorzystanie OZE w województwach pomorskim
    i łódzkim

• • opisuje na podstawie danych statystycznych strukturę przeładunków w polskich portach morskich
  • opisuje strukturę połowów ryb w Polsce

• charakteryzuje wpływ poszczególnych sektorów gospodarki na stan środowiska
  • wymienia źródła zanieczyszczeń komunalnych

Uczeń:

• omawia poziom mechanizacji
  i chemizacji rolnictwa w Polsce
  • charakteryzuje czynniki wpływające
    na rozmieszczenie upraw w Polsce
  • porównuje produkcję roślinną w Polsce na tle produkcji w innych krajach Europy
  • porównuje produkcję zwierzęcą
    w Polsce na tle produkcji w innych krajach Europy
  • omawia rozwój przemysłu w Polsce
    po II wojnie światowej
  • analizuje przyczyny i skutki restrukturyzacji polskiego przemysłu

• • opisuje zmiany, które zaszły
    w strukturze produkcji po 1989 roku
    w konurbacji katowickiej i aglomeracji łódzkiej

• • omawia na podstawie dostępnych źródeł zmiany zachodzące współcześnie w polskiej energetyce

• • wymienia korzyści płynące
    z wykorzystania źródeł odnawialnych
    do produkcji energii
  • analizuje dane statystyczne dotyczące liczby farm wiatrowych w Łódzkiem
    i Pomorskiem

• • określa na podstawie dostępnych źródeł uwarunkowania rozwoju gospodarki morskiej w Polsce
  • omawia rozwój przemysłu stoczniowego w Polsce

• analizuje na podstawie danych statystycznych stopień zanieczyszczenia wód śródlądowych
  • omawia skutki zanieczyszczenia środowiska naturalnego

Uczeń:

• przedstawia korzyści dla polskiego rolnictwa wynikające z członkostwa naszego kraju w Unii Europejskiej
  • dokonuje na podstawie danych statystycznych analizy zmian pogłowia wybranych zwierząt gospodarskich
    w Polsce po 2000 roku i wyjaśnia ich przyczyny

• • wykazuje na podstawie dostępnych źródeł wpływ przemian politycznych
    i gospodarczych w Polsce po 1998 roku na zmiany struktury zatrudnienia
    w wybranych regionach kraju
  • analizuje na wybranych przykładach warunki przyrodnicze
    i pozaprzyrodnicze sprzyjające produkcji energii ze źródeł odnawialnych
    i nieodnawialnych lub ograniczające tę produkcję oraz określa ich wpływ
    na rozwój energetyki

• • przedstawia perspektywy rozwoju gospodarki morskiej w Polsce

• ustala na podstawie dostępnych źródeł, w których regionach w Polsce występuje największe zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego

4. Usługi w Polsce

Uczeń:

• podaje przykłady różnych rodzajów usług w Polsce
• wyjaśnia znaczenie terminu komunikacja
• wyróżnia rodzaje transportu w Polsce
• wskazuje na mapie Polski porty morskie oraz lotnicze
• wyróżnia rodzaje łączności
  • wyjaśnia znaczenie terminów: centra logistyczne, spedycja
• wyjaśnia znaczenie terminów: eksport, import, bilans handlu zagranicznego
• wymienia państwa będące głównymi partnerami handlowymi Polski
• wyjaśnia znaczenie terminów: turystyka, walory turystyczne, infrastruktura turystyczna
• wymienia regiony turystyczne Polski
  i wskazuje je na mapie
• wymienia główne atrakcje turystyczne wybrzeża Bałtyku i Małopolski

• Uczeń:
• omawia zróżnicowanie usług w Polsce
  • omawia rodzaje transportu lądowego
    w Polsce
  • omawia na podstawie map tematycznych gęstość dróg kołowych
    w Polsce
  • omawia na podstawie mapy tematycznej gęstość sieci kolejowej
    w Polsce
  • omawia na podstawie danych statystycznych stan morskiej floty transportowej w Polsce

• • omawia na podstawie mapy sieć autostrad i dróg ekspresowych

• • wymienia towary, które dominują
    w polskim handlu zagranicznym

• • wymienia rodzaje usług, które rozwijają się dzięki wzrostowi ruchu turystycznego

• • omawia czynniki rozwoju turystyki
  • wymienia polskie obiekty znajdujące się na Liście światowego dziedzictwa UNESCO i wskazuje je na mapie

Uczeń:

• przedstawia usługi jako sektor gospodarki oraz ich rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju
  • charakteryzuje udział poszczególnych rodzajów transportu w przewozach pasażerów i ładunków
  • omawia ruch pasażerski w portach lotniczych Polski
  • podaje przyczyny nierównomiernego dostępu do środków łączności
    na terenie Polski

• • wymienia główne inwestycje przemysłowe we Wrocławiu i w jego okolicach
  • wskazuje na mapie tematycznej przykłady miejsc, w których przebieg autostrad i dróg ekspresowych sprzyja powstawaniu centrów logistycznych

• • przedstawia przyczyny niskiego salda bilansu handlu zagranicznego w Polsce
  • charakteryzuje polskie obiekty znajdujące się na Liście światowego dziedzictwa UNESCO
  • charakteryzuje na przykładach walory turystyczne Polski

• • wskazuje na mapie położenie głównych atrakcji wybrzeża Bałtyku i Małopolski

Uczeń:

• wyjaśnia przyczyny zróżnicowania sieci transportowej w Polsce
  • określa znaczenie transportu w rozwoju gospodarczym Polski
  • prezentuje na podstawie dostępnych źródeł problemy polskiego transportu wodnego i lotniczego
  • określa znaczenie łączności w rozwoju gospodarczym Polski

• • omawia rolę transportu morskiego
    w rozwoju innych działów gospodarki

• • ocenia znaczenie handlu zagranicznego dla polskiej gospodarki
  • analizuje na podstawie dostępnych źródeł wpływy z turystyki w Polsce
    i w wybranych krajach Europy
  • ocenia na podstawie dostępnych źródeł atrakcyjność turystyczną wybranego regionu Polski

• • analizuje dane statystyczne dotyczące ruchu turystycznego nad Morzem Bałtyckim i w Krakowie
  • określa wpływ walorów przyrodniczych wybrzeża Bałtyku oraz dziedzictwa kulturowego Małopolski na rozwój turystyki na tych obszarach

Uczeń:

• • identyfikuje związki między przebiegiem autostrad a lokalizacją przedsiębiorstw przemysłowych oraz centrów logistycznych i handlowych
    na wybranym obszarze kraju
• identyfikuje związki między transportem morskim a lokalizacją inwestycji przemysłowych i usługowych
  na przykładzie Trójmiasta
  • podaje przykłady sukcesów polskich firm na arenie międzynarodowej
• ocenia na podstawie dostępnych źródeł poziom rozwoju turystyki zagranicznej
  w Polsce na tle innych krajów Europy
  • omawia na podstawie dostępnych źródeł zmiany, które zaszły
    w geograficznych kierunkach wymiany międzynarodowej Polski

5. Mój region i moja mała ojczyzna

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminu region

• wskazuje położenie swojego regionu
  na mapie ogólnogeograficznej Polski
• wymienia i wskazuje na mapie ogólnogeograficznej sąsiednie regiony
• wymienia najważniejsze walory przyrodnicze regionu
• wyjaśnia znaczenie terminu mała ojczyzna
• wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Polski, na mapie topograficznej lub
  na planie miasta obszar małej ojczyzny
• przedstawia źródła informacji o małej ojczyźnie
• wymienia walory środowiska geograficznego małej ojczyzny

Uczeń:

• charakteryzuje środowisko przyrodnicze regionu oraz określa jego główne cechy na podstawie map tematycznych

• rozpoznaje skały występujące
  w regionie miejsca zamieszkania
• wyróżnia najważniejsze cechy gospodarki regionu na podstawie danych statystycznych i map tematycznych
• określa obszar utożsamiany z własną małą ojczyzną jako symboliczną przestrzenią w wymiarze lokalnym
• rozpoznaje w terenie obiekty charakterystyczne dla małej ojczyzny
  i decydujące o jej atrakcyjności

Uczeń:

• wyjaśnia uwarunkowania zróżnicowania środowiska przyrodniczego w swoim regionie

• analizuje genezę rzeźby terenu swojego regionu
• prezentuje główne cechy struktury demograficznej ludności regionu
• prezentuje główne cechy gospodarki regionu
• opisuje walory środowiska geograficznego małej ojczyzny
• omawia historię małej ojczyzny
  na podstawie dostępnych źródeł

Uczeń:

• przedstawia w dowolnej formie (np. prezentacji multimedialnej, plakatu, wystawy fotograficznej) przyrodnicze
  i kulturowe walory swojego regionu

• prezentuje na podstawie informacji wyszukanych w różnych źródłach
  i w dowolnej formie (np. prezentacji multimedialnej, plakatu, wystawy fotograficznej) atrakcyjność osadniczą oraz gospodarczą małej ojczyzny jako miejsca zamieszkania i rozwoju określonej działalności gospodarczej

Uczeń:

• projektuje na podstawie wyszukanych informacji trasę wycieczki krajoznawczej po własnym regionie
• wykazuje na podstawie obserwacji terenowych przeprowadzonych
  w wybranym miejscu własnego regionu zależności między elementami środowiska geograficznego
• planuje wycieczkę po swojej małej ojczyźnie
• projektuje na podstawie własnych obserwacji terenowych działania służące zachowaniu walorów środowiska geograficznego (przyrodniczego i kulturowego) oraz poprawie warunków życia lokalnej społeczności

• podaje przykłady osiągnięć Polaków
  w różnych dziedzinach życia społeczno-
  -gospodarczego na arenie międzynarodowej